De theorie achter Low-carb dieten gaat er vanuit dat koolhydraten (carbs) de bloedsuikerspiegel verhoogt. Het lichaam brengt dan insuline in omloop. Insuline zou de vetafbraak in het lichaam tegenhouden waardoor men overtollig vet niet meer verbrand en men zal aankomen. Aanhangers van low-carb dieten brengen deze stelling nog een stapje verder: zij beweren dat, als carbs de bloedsuikerspiegel verhogen en de insuline productie van het lichaam doen toenemen, het verminderen van het eten van carbs, het afslanken doet versnellen. Omdat men geen carbs eet, of weinig carbs,verbrand het lichaam vet voor de benodigde energie. Sommige mensen vallen af door een lowcarb dieet; critici wijten dit vooral aan het minder eten van calorieen, of deze nu zitten in carbs, vet of eiwitten.
Gunstige carbs versus ongunstige carbs
Historisch gezien gaan dietisten en voedingsdeskundigen er vanuit dat er geen "slecht" voedsel bestaat - in principe kan bijna alles met mate gegeten worden. Sommige voedingsmiddelen echter, hebben geen voedingswaarde behalve calorieen; suiker is hier een voorbeeld van. Je zou suiker daarom als een ongunstige carb kunnen bestempelen. Aan de andere kant staan voedingsmiddelen zoals volkoren graan producten zoals b.v. volkoren pasta, bruine rijst en havervlokken. Deze bevatten veel mineralen,vitaminen en vezels en andere bestandelen die gunstig zijn voor de gezondheid. Daarom worden deze voedingsmiddelen als gunstige carbs gezien.
Afvallen met een low-carb dieet
Er zijn 4 factoren waarom men afvalt met een low-carb dieet:
Vochtverlies - doordat men minder carbs eet gaat het lichaam glycogeen verbranden, glycogeen bevat veel water dus verliest men gewicht, o.a. door veel te plassen.
Minder hongergevoel -vet verbranden zonder koolhydraten zorgt voor stoffen in het bloed die hongersignalen van de hersenen afremmen.
Het gevoel langer vol te zitten - low-carb dieten bevatten vaak veel vet, het lichaam doet er langer over om deze te verteren waardoor men langer het gevoel heeft verzadigd te zijn.
Verminderde calorie opname - de meeste low-carb dieten schrijven bepaalde voedingsmiddelen voor; men is gelimiteerd in de keuzes. Koolhydraten zoals in brood, pasta en snoep bevatten meestal al de helft van de calorieopname per dag. Doordat deze dieten koolhydraten weglaten uit de voeding vindt er een verminderde calorieopname